Joseph Kony — Uganda
LRA lideri hakkında 2005 tutuklama emri çıkarılmıştır.
Türkiye’nin Roma Statüsü’ne taraf olması ve cezasızlığın son bulması için çalışıyoruz.
UCM, gerçek kişilerin uluslararası hukuk kapsamında işleyebilecekleri en ağır suçlar olan soykırım, insanlığa karşı suçlar, savaş suçları ile saldırı suçlarını ulusal mahkemelerin yargılayamadığı ya da yargılamaktan kaçındıkları durumlarda soruşturmak ve faillerini yargılamak amacıyla kurulmuş daimi, bağımsız bir yargı organıdır.
UCM’yi kuran Roma Statüsü suçları, mahkemenin nasıl çalışacağını ve devletlerin mahkeme ile işbirliği için ne yapmaları gerektiğini tanımlar. Roma Statüsü, mahkemenin 60 ülkece onaylanması şartıyla hayat bulacağını belirtiyordu. 60’ıncı onay 2002’de gerçekleşti ve mahkemenin yargı yetkisi 1 Temmuz 2002 itibariyle başladı. Mahkeme, sadece Roma Statüsü’nün yürürlüğe girmesinden sonra işlenen suçlar üzerinde yargılama yetkisine sahiptir.
UCM’nin yürüttüğü davalara ilişkin kısa özetler:
LRA lideri hakkında 2005 tutuklama emri çıkarılmıştır.
2005 tutuklama kararı; 2007’de öldüğü rapor edilmiştir.
2006’da öldü; dava kapanmıştır.
Kaçak durumdadır; 2005 tutuklama kararı geçerlidir.
LRA lideri hakkında 2005 tutuklama kararı çıkarılmıştır. Hâlen kaçaktır.
UCM tarafından 2005’te tutuklama kararı çıkarılmış, 2007’de öldüğü rapor edilmiştir.
2005 tutuklama kararı çıkarılmış, 2006’da çatışmada ölmüştür.
LRA komutanı; 2005 tutuklama kararı yürürlüktedir, kaçak statüsündedir.
UCM, uluslararası ceza hukuku kapsamında kurulmuş, devlet sorumluları tarafından işlenebilecek en ağır suçları soruşturmak ve kovuşturmak amacıyla oluşturulmuş daimi ve bağımsız bir yargı organıdır.
UCM’yi kuran uluslararası antlaşmadır. 15 Haziran–17 Temmuz 1998’te 160 devletin katıldığı BM Konferansı’nda kabul edilmiş ve “Uluslararası Ceza Mahkemesi Kurucu Statüsü” olarak imzaya açılmıştır.
Roma Statüsü 17 Temmuz 1998’de kabul edildi. Mahkemenin yargı yetkisi 60 onayın tamamlanmasının ardından 1 Temmuz 2002’de başladı.
UCM, ağır suçların faillerine karşı caydırıcıdır; ulusal makamları harekete geçirir; mağdurlara adalet ve uzlaşma zemini sağlar; cezasızlıkla mücadelede kritik rol oynar.
Suç taraf devletin vatandaşı veya topraklarında işlendiğinde UCM yetki kazanır; taraf devlet sayısı arttıkça yargı yetkisi genişler ve Mahkeme’nin etkisi artar.
UCM devletleri değil, yalnızca gerçek kişileri yargılar. Emir verenler dâhil en üst düzey görevliler de yargılanabilir; ulusal dokunulmazlıklar UCM’yi bağlamaz.
UCM yalnızca 1 Temmuz 2002’den sonra işlenen suçlar üzerinde yargı yetkisine sahiptir.
Dört suç: soykırım, insanlığa karşı suçlar, savaş suçları ve saldırı suçu. Saldırı suçu 2010 Kampala Gözden Geçirme Konferansı’nda tanımlanmış, 2017 sonrası yetki işlerlik kazanmıştır.
Bir ulusal, etnik, ırksal veya dini grubu tamamen ya da kısmen yok etme kastıyla işlenen eylemler: öldürme; ağır bedensel/ruhî zarar; yaşam koşullarını öldürücü biçimde zorlaştırma; doğumları önleme; çocukları başka gruba zorla aktarma.
Sivil nüfusa karşı geniş ölçekli ve sistematik bir saldırının parçası olarak işlenen eylemlerle oluşur; devlet/örgüt politikasıyla bağlantı aranır.
Uluslararası veya uluslararası olmayan silahlı çatışmalarda işlenen ağır ihlaller. Bir savaş suçu tekil bir eylem de olabilir; yaygınlık şartı aranmaz.
Bir devletin siyasi/askerî liderlerince BM Şartı’nı açıkça ihlal eden bir saldırı fiilinin planlanması, başlatılması veya icrası. 2010 Kampala’da tanımlanmıştır.
Statü madde 86 uyarınca taraf devletler, soruşturma ve kovuşturmalarda UCM ile tam işbirliği yapmakla yükümlüdür; tanık koruma, yalan ifade, mağdur giderimi gibi konularda da yükümlülükler vardır.
“Adaletin Tecellisi” Namına Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne coup d’État
Ozan DEĞER
Çalışma, UCM’nin kuruluş ilkeleri, tamamlayıcılık ilkesi, yargı yetkisi ve devlet egemenliği–insan hakları gerilimini inceler; adaletin siyasallaşma riskine dikkat çeker ve cezasızlıkla mücadele vurgusu yapar.
PDF’yi GörüntüleUCMK, Türkiye’nin Roma Statüsü’ne taraf olması ve uluslararası adalet mekanizmalarının güçlenmesi için çalışan sivil toplum kuruluşlarının oluşturduğu gönüllü bir platformdur.
UCMK, 2003 Ankara semineri sonrasında oluşmuş ve 2005’te resmen faaliyete geçmiştir. Kuruluşundan bu yana insan hakları ve ceza adaleti alanında eğitimler, seminerler ve yayınlar gerçekleştirmiştir.
Koalisyon; insan hakları, hukuk, basın ve akademi alanlarında faaliyet gösteren kurumlar ile uzman bireylerden oluşur. Üyeler listesi yakında yayımlanacaktır.
Bilgilendirme toplantıları, hukuk atölyeleri, akademik yayınlar ve kamuoyu kampanyaları ile cezasızlıkla mücadeleyi güçlendirmeyi amaçlıyoruz.
Adres: Tunus Caddesi 87/8, Kavaklıdere – Ankara
Tel: +90 312 468 84 60 • Faks: +90 312 468 92 53
Web: ucmk.org.tr